De bijdragen van Anneke Duyvesteijn (voorzitter Groei & Bloei Westland) aan de Eén voor het seizoensthema van 2023/2024: “Biodiversiteit”
November 2023
Verbeter de biodiversiteit en begin in je eigen tuin, dat zou het motto voor 2024 moeten zijn. Door klimaatverandering, maar ook door de mens hebben veel dieren, planten en insecten het erg moeilijk. Niet alleen wereldwijd, maar ook in onze eigen leefomgeving rent de variatie aan soorten achteruit. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een aantal wilde bijensoorten, die door het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in hun bestaan worden bedreigd. Gelukkig kunnen we samen iets doen aan het vergroten van de biodiversiteit door van onze eigen tuin een groene stapsteen te maken om zo samen met andere tuinen een groen lint te vormen.
Wat veel mensen helaas niet weten, is dat een biodiverse tuin begint met een gezonde bodem. Een gezonde bodem bestaat uit een netwerk van organismen, zoals bacteriën, schimmels e.d. die allerlei processen in de grond voor hun rekening nemen. Niet alleen zorgen ze voor het omzetten van organisch materiaal tot humus, maar ook zorgen ze voor luchtige grond. Belangrijk is het om de bodem niet te veel te verstoren door te schoffelen en te spitten. Trek onkruid zoveel mogelijk met de hand weg, gebruik organische mest en strooi organisch materiaal in de borders om de grond vochtig te houden.
December 2023
In een biodiverse tuin is een balans tussen struiken, bomen en planten belangrijk, maar bijna nog belangrijker is het om te kiezen voor de juiste plant op de juiste plaats. Planten, die je aanschaft moeten passen bij de omstandigheden in de tuin. Grondsoort en bezonning zijn daarbij bepalend. Zo zijn er planten, die in de volle zon volop gedijen, maar in de schaduw of halfschaduw niet tot ontwikkeling komen; andersom geldt hetzelfde. Een beetje plantenkennis is daarom bijna onontbeerlijk om tot een goed beplantingsplan te komen. Gelukkig zijn er naast planten voor de zon voldoende halfschaduw- en schaduwplanten op de markt. In een biodiverse tuin is er qua beplanting in elk seizoen van het jaar wel iets te beleven. Elke plant trekt namelijk zijn eigen dieren of insecten aan.
Belangrijk is het verder om de tuin zo natuurlijk mogelijk te houden en vooral niet al te netjes te tuinieren. Een beetje rommel is goed voor vogels en insecten. Het winterklaar maken van de tuin is daarom iets wat we beter zouden kunnen laten. Verwijder alleen het blad van het gazon, maar laat bladeren in de borders vooral liggen, zodat ze kunnen verteren en als voeding voor de bodem kunnen dienen.
Januari 2024
Vogels, kleine zoogdieren en insecten voelen zich prima op hun gemak in een biodiverse tuin. Plant daarom vooral inheemse, besdragende hagen. Vroeger stond het Hollandse landschap er vol mee. Denk daarbij aan meidoorn- en ligusterhagen, gemengde hagen en veldesdoornhagen. Door het kappen hiervan is een aantal vogelsoorten sterk, die daarin broedden, sterk afgenomen. Voorbeelden van besdragende hagen zijn: Rubus plicatus, gewone braam; Sorbus aucuparius, wilde lijsterbes; Viburnum opulus, Gelderse roos; Ilex aquifolium, gewone hulst; Crataegus monogyna, eenstijlige Meidoorn en Sambucus nigra, gewone vlier.
Daarnaast dienen struiken, bomen en hagen ook als schuilplaats voor vogels en bouwen ze hun nest erin. Ga daarom niet te vroeg in het voorjaar in de tuin aan de slag en snoei struiken nooit allemaal tegelijk. Zorg ook voor alternatieve nestgelegenheid, zoals nestkastjes, die zijn er in allerlei soorten en maten. Hang ze wel op de juiste hoogte en minimaal drie meter uit elkaar. Plaats ook nestkastjes als je het dak van je huis isoleert of kapotte dakpannen vervangt. Door het dichten van gaten en kieren verdwijnen nestplaatsen van vogels als mussen, spreeuwen en gierzwaluwen. Verder kun je door een geleidelijke overgang van gazon naar planten, struiken en bomen meer vogels naar je tuin te lokken.
Februari 2024
Naast bomen en struiken is ook de kruidenlaag belangrijk. Deze bestaat uit vaste planten, grassen, een- en tweejarige, maar ook bolgewassen. Plant om een biodiverse tuin te creëren veel bloeiende planten, die zijn namelijk een bron van leven voor bijen, vogels en insecten. Een aantal interessante planten zijn: Digitalis, vingerhoedskruid; Tanacetum vulgare, boerenwormkruid; Origanum vulgare, wilde marjolein; Dipsacus sylvestris, grote kaardenbol; Pastinaca sativa, gewone pastinaak; Salvia pratensis, veldsalie; Consolida regalis, wilde ridderspoor; Alliaria petiolata, look-zonder-look en Achillea millefolium, duizendblad.
Ook je gazon kan bijdragen aan het verhogen van de biodiversiteit. Vooral vogels houden van bloemrijke grasvelden. Maai daarom niet te vaak en laat ongewenst kruid (onkruid), zoals madeliefjes, ereprijs, klaver en hoornbloemen gewoon eens staan. Misschien komt er dan wel een puttertje in de tuin om lekker van de zaadjes te peuzelen. Laat ook wat hoekjes in het gazon verwilderen, zodat merels zich te goed kunnen doen aan de aanwezige wormen.
Plant voor nog meer variatie ook klimplanten, vooral die van oorsprong in ons land thuishoren, zoals Humulus lupulus, hop; Lonicera periclymenum, wilde kamperfoelie en Clematis vitalba, bosrank. Met het planten van Hedera, klimop doe je bijen en vlinders veel plezier, vooral als zijn geelgroene bloemen in de herfst bloeien.
April 2024
Water is een belangrijk onderdeel van de biodiverse tuin. Zoals de mens zijn planten en dieren ook van water afhankelijk. Als er water in de tuin aanwezig is, zal dit het aantal diersoorten in je tuin enorm verhogen. Een vogeldrinkbak waarin vogels badderen is al een feest, maar ook een klein vijvertje kan al voor veel leefgenot zorgen. Heb je niet al te veel ruimte in de tuin, dan kan het ingraven van een speciekuip al soelaas bieden. Zet er dan tegelijkertijd ook wat kleine waterplanten in. Bij een grotere vijver is het belangrijk, dat de rand van de vijver diervriendelijk is, zodat dieren die er in vallen of er gaan drinken ook weer makkelijk uit het water kunnen komen. Ook de aanleg van wadi’s in de tuin zorgen voor een verhoging van de biodiversiteit. Een wadi is een lagere plek in de tuin om overtollig regenwater te kunnen opvangen. Het beste is om daarvoor een plek te kiezen waar het water al van nature naar toe stroomt. Je kunt voor de aanleg van een wadi ook een regenpijp afkoppelen, maar zorg er dan wel voor, dat het water vanaf de regenpijp via een buis o.i.d. naar de wadi loopt.
Mei 2024
Door het veranderende klimaat kennen we naast periodes van extreme droogte ook periodes met heftige regenval. Zorg daarom voor een tuin, die het water goed op kan nemen, dus een tuin met zo min mogelijk bestrating en veel groen. Tegels voorkomen namelijk, dat regenwater de grond inzakt en houden ook veel warmte vast.
Bij hoge temperaturen zorgt de aanwezigheid van veel groen in een tuin daarnaast ook voor veel verdamping en is het daar dan ook vaak veel koeler dan in een tuin met veel tegels. Het verschil kan wel tot tien graden oplopen.
Door een regenton aan te sluiten op de regenpijp kun je water besparen, omdat je bij droogte je planten er water mee kunt geven. Met een kraantje is het water eenvoudig af te tappen. Geef planten liever één keer in de week veel water, dan elke dag een beetje. Doe dit bij voorkeur vroeg in de morgen.
Ook een groen dak werkt verkoelend in de zomer en vangt daarnaast ook nog eens veel water op. Een groen dak is een verzameling van (sedum)plantjes, die niet alleen je dak beschermen, maar ook de biodiversiteit verhogen. Ook groene gevels houden regenwater vast en zijn belangrijk voor vogels en insecten.
- Details